Mede dankzij de e-bike is fietsen in korte tijd veel gevaarlijker geworden. Vorig jaar alleen al verongelukten 270 mensen op de fiets, vaak een e-bike blijkt uit nieuwe CBS-cijfers. Hoe verklein je de kans op een groot fietsongeluk?
1) Koop een passende fiets
Eigenlijk begint veilig fietsen al in de winkel, zegt Kees Bakker van de Fietsersbond. ,,Te vaak zie ik mensen rondrijden op een niet-passende fiets.” Het frame van een fiets moet voldoende ruimte hebben om op en af te stappen. ,,Bij het op- en afstappen gebeuren relatief veel ongelukken.”
Het zadel moet daarnaast niet te hoog staan, vooral niet bij oude mensen. ,,Je voeten moet je goed op de grond kunnen zetten als je stilstaat.” Bakker, beter bekend als TestKees, zegt dat te veel fabrikanten op uiterlijk gericht zijn. ,,Fietsen moeten vooral sportief en stoer zijn. Dat gaat ten koste van de functionaliteit.”
2) ‘Rechtdoor op dezelfde weg gaat voor’
Veel fietsers kennen de verkeersregels niet goed. Ze weten niet meer wie voorrang heeft op kruispunten, stelt Veilig Verkeer Nederland. ,,De hoofdregel ‘rechtdoor op dezelfde weg gaat voor’ kennen scheelt al veel,” zegt Willemijn Pomper. Een fietser is daarnaast ook bestuurder. ,,Dat betekent dat je de richting moet aangeven als je afslaat. Veel mensen doen dat niet.” Zoek daarnaast oogcontact met andere weggebruikers. ,,Fietspaden en wegen worden steeds drukker, dus dat is belangrijk. We doen het samen.”
3) Leer een noodstop maken
Goede fietsvaardigheden helpen om ongelukken te voorkomen, stelt Kees Bakker van de Fietsersbond. Voor bezitters van een e-bike is dat helemaal belangrijk. ,,Oefen een noodstop, veel fietsers kunnen dat niet.” Mensen zijn vaak bang om de voorremmen te gebruiken. Enerzijds is dat begrijpelijk, de remmen van nu zijn bijzonder goed. ,,Toch heb je voor een geslaagde noodstop beide handremmen nodig. Houd ze ingeknepen tot je stilstaat.” Bakker zegt ook dat je tijdens het stoppen iets naar achter moet leunen. ,,Pas bij het stilstaan kan je je weer naar voren bewegen. Anders sla je over de kop.”
4) Controleer je fiets regelmatig
Houd je fiets in goede staat, zodat je veilig de weg op kan. ,,Check regelmatig het profiel en de spanning van de banden, of de verlichting het doet, en controleer of het zadel goed staat afgesteld”, zegt Willemijn Pomper van Veilig Verkeer Nederland. ,,Heb je een open kettingkast? Draag dan geen lange kleding die er tussen kan komen.” VVN adviseert fietsers verder om vaste verlichting te gebruiken. ,,De losse lampjes zijn niet verboden, maar veel minder zichtbaar. Zelf kun je met vaste verlichting ook veel beter vooruit kijken.”
5) Fiets niet vlak langs de berm
Veel fatale fietsongevallen – drie op de tien – gebeuren zonder dat er een botsing met een ander gemotoriseerd voertuig aan te pas komt. ,,Fietsers belanden in de berm en botsen op een stilstaand object”, zegt Bakker van de Fietsersbond. Houd daarom voldoende afstand. Om de risico’s te verkleinen kunnen fietsers kiezen voor bredere banden met een iets lagere spanning. ,,Dat geeft meer grip en controle dan een smalle band. Zo wip je bij hoogteverschillen tussen fietspad en de berm gemakkelijker over het randje.”
6) Zet je airpods zacht (of nog beter: doe ze uit)
Oké, dat de smartphone taboe is op de fiets is een open deur. Toch grijpen veel fietsers nog steeds regelmatig naar hun mobiel, ziet Pomper van Veilig Verkeer Nederland. Maar ook het luisteren naar muziek of een podcast leiden af. ,,Hoewel niet verboden, raden wij oordoppen af. Doe je ze toch in, zet dan in ieder geval de transparantie-functie aan. Zo hoor je in ieder geval omgevingsgeluiden. Dat is heel belangrijk, want elektrische voertuigen maken amper geluid.”
7) Overweeg een fietshelm
Een fietshelm is weliswaar niet verplicht, maar wél bijzonder verstandig. ,,Wie als fietser een helm draagt, verkleint bij een ongeval de kans op dodelijk hoofd- en hersenletsel met 70 procent”, vertelt Willemijn Pomper van Veilig Verkeer Nederland. Lange tijd leken Nederlanders niet aan de helm te willen, maar daar lijkt langzaam verandering in te komen. Zo stelt de ANWB steeds meer fietshelmen te verkopen, met name aan 55-plussers. Ook VVN merkt dat de helm terrein wint. ,,Wij zien het straatbeeld veranderen”, zegt Pomper. Niet alleen ouderen, ook kinderen dragen steeds vaker een fietshelm, aldus VVN.
Fietsersbond: aantal dode fietsers onacceptabel
‘Schrikbarend hoog’ en ‘onacceptabel’ noemt de Fietsersbond het aantal van 270 dodelijk verongelukte fietsers vorig jaar. ,,Er is dringend actie nodig om de veiligheid van fietsers te waarborgen en het aantal fietsslachtoffers terug te dringen”, zegt directeur Esther van Garderen. ,,Auto’s worden steeds veiliger voor inzittenden, maar niet voor andere verkeersdeelnemers.”
Opvallend noemt ze de stijging van fietsdoden die botsten op een vast object – van 7 in 2022 naar 17 vorig jaar. ,,Veilige en goed onderhouden fietspaden zonder obstakels zoals paaltjes kunnen veel ernstige ongelukken bij fietsers voorkomen. De Fietsersbond pleit voor meer geld voor fietsinfrastructuur en strengere handhaving door de politie. Een belangrijke maatregel daarbij is volgens de bond het verlagen van de snelheid naar 30 km/u op plekken waar het onveilig is voor fietsers en voetgangers. ,,Dat maakt onze straten veiliger én leefbaarder.”
Bron: AD – David Bremmer